Z codziennego doświadczenia praktycznie każdy zna grzejniki emitujące promieniowanie podczerwone, na przykład jako elektryczne promienniki ciepła do łazienki, gazowe grzejniki parasolowe w restauracjach na zewnątrz lub jako tzw. promienniki ciepła dla niemowląt. W ostatnich latach promienniki podczerwieni stały się również znane jako płaskie panele grzewcze do ogrzewania wnętrz. Ogólnie rzecz biorąc, są to urządzenia grzewcze, które oddają ciepło głównie za pomocą promieniowania podczerwonego. Choć ta definicja wydaje się prosta, w praktyce nie jest łatwo określić, które urządzenia faktycznie należą do tej kategorii, a które nie.
W ciągu ostatnich dziesięciu lat w badaniach wprowadzono wskaźnik efektywności promieniowania (ang. radiation efficiency), jako parametr pomiarowy do określenia, czy dane urządzenie można uznać za grzejnik na podczerwień. Dopiero gdy wartość procentowa tego wskaźnika przekracza określone progi, można uznać urządzenie za grzejnik na podczerwień.
Warto zaznaczyć, że wiele grzejników reklamowanych dziś jako urządzenia na podczerwień według tej definicji wcale nimi nie jest. Parametr efektywności promieniowania zastosowano w nowej normie DIN EN IEC 60675-3, która jesienią 2020 roku jest bliska publikacji i po wprowadzeniu będzie miała globalne zastosowanie. Wszyscy producenci będą mogli powoływać się na tę normę i dostosowywać oraz testować swoje urządzenia według jej wymogów.
Komfort termiczny w pomieszczeniu zależy przede wszystkim od temperatury powierzchni ścian, podłóg i sufitu oraz temperatury powietrza, które oddziałują na osobę w pomieszczeniu. Odczucie ciepła jest natomiast związane z wydzielaniem ciepła przez organizm. Średni rozkład tego wydzielania wygląda następująco:
Prawie połowa ciepła ciała jest oddawana do otoczenia przez promieniowanie. Aby zapobiec wychłodzeniu i uczuciu zimna, należy przede wszystkim ograniczyć straty ciepła przez promieniowanie. Z tego powodu służby ratunkowe używają przy wypadkach folii odblaskowych, które niemal całkowicie redukują straty promieniowania cieplnego.
Wiele osób zna to uczucie utraty ciepła, kiedy przy mroźnych temperaturach na zewnątrz przebywa się w pobliżu dużego, nieizolowanego okna. Powierzchnia wewnętrzna okna staje się wtedy bardzo zimna, co wywołuje subiektywne wrażenie przeciągu, mimo że okno jest szczelnie zamknięte. Dzieje się tak dlatego, że zakończenia nerwowe w skórze słabo rozróżniają utratę ciepła spowodowaną przeciągiem od tej spowodowanej promieniowaniem – w tym przypadku mamy jednak do czynienia z promieniowaniem.
W takich sytuacjach tracimy dużą część ciepła ciała na rzecz otaczających, chłodniejszych powierzchni pomieszczenia i okien. Zastosowanie ogrzewania na podczerwień rozwiązuje ten problem, ponieważ podgrzewa te powierzchnie, przybliżając ich temperaturę do temperatury skóry osoby w pomieszczeniu – zazwyczaj są to wartości między 18°C a 25°C. Bilans wymiany promieniowania między otaczającymi powierzchniami a osobą staje się prawie zerowy, co ogranicza straty ciepła przez promieniowanie i zwiększa komfort termiczny.
Podniesienie średniej temperatury wszystkich otaczających powierzchni jest kluczowym czynnikiem wpływającym na komfort. To zjawisko jest także istotne w przypadku dużych systemów ogrzewania powierzchniowego, takich jak ogrzewanie podłogowe, ścienne czy sufitowe. Chociaż oddają ciepło głównie przez przewodzenie, średnie temperatury powierzchni w pomieszczeniu są zbliżone do temperatury powierzchni skóry. Dzięki temu straty ciepła ciała na drodze promieniowania są równie niewielkie, jak w przypadku ogrzewania na podczerwień.
